ສຸຂະພາບຈິດ ແລະ ທັກສະຊີວິດ

     1) ການຮັກສາສຸຂະພາບແມ່ນ:

      ການມີຮ່າງກາຍທີ່ແຂງແຮງ ປັດສະຈາກໂລກໄພໄຂ້ເຈັບໃນທຸກສ່ວນຂອງຮ່າງກາຍ ລວມທັງມີສຸຂະພາບຈິດທີ່ດີ ແລະ ສາມາດປັບຕົວໃຫ້ຢູ່ຮ່ວມກັບຜູ້ອື່ນໃນສັງຄົມໄດ້ຢ່າງປົກກະຕິ.

     2) ລັກສະນະຂອງສຸຂະພາບຮ່າງກາຍ ແລະ ສຸຂະພາບຈິດທີ່ດີ:

• ລັກສະນະຂອງສຸຂະພາບຮ່າງກາຍຄື ຄົນທີ່ບໍ່ມີອາການເຈັບໄຂ້ໄດ້ປ່ວຍ, ເປັນຄົນທີ່ມີນໍ້າໜັກ ແລະ ຮ່າງກາຍປົກກະຕິບໍ່ຈ່ອຍເກີນໄປ ແລະ ບໍ່ຕຸ້ຍເກີນໄປ.
• ສຸຂະພາບຈິດທີ່ດີ ແມ່ນຄວາມສາມາດທີ່ຈະຍອມຮັບຕົນເອງ ແລະ ຄົນອື່ນ, ສາມາດປັບຕົວເຂົາກັບສັງຄົມ, ຮູ້ຈັກຈັດການກັບອາລົມຂອງຕົນເອງ, ການປະຕິບັດຕາມຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ປະຕິບັດຕໍ່ສິ່ງທ້າທາຍຂອງຊີວິດ ສາມາດເລືອກສະແດງໃຫ້ເຫັນຄື: ຄຸນຄ່າ ແລະ ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຕໍ່ພຶດຕິກໍາຂອງຕົນເອງ.

    3) ຄວາມໝາຍຂອງພາວະຊືມເສົ້າ:

• ເປັນພາວະຜິດປົກກະຕິທາງອາລົມທີ່ຜູ້ເປັນອາດຮູ້ສຶກເສົ້າ, ໝົດຫວັງ, ຕົນເອງບໍ່ມີຄຸນຄ່າ... ເຖິງແມ່ນວ່າ ອາລົມດັ່ງກ່າວຈະເກີດຂື້ນກັບທຸກຄົນເປັນຄັ້ງຄາວ ແຕ່ອາການຂອງພາວະຊຶມເສົ້ານັ້ນ ມີຄວາມຮ້າຍແຮງ ແລະ ດົນກວ່າພາວະຊືມເສົ້າອື່ນໆ, ຈົນເຖິງຂັ້ນສົ່ງຜົນກະທົບຕໍ່ການໃຊ້ຊີວິດໃນດ້ານຕ່າງໆຂອງຜູ້ທີ່ມີພາວະຊຶມເສົ້ານັ້ນ
• ພາວະຊືມເສົ້າສາມາດເກີດຂຶ້ນໄດ້ກັບທຸກຄົນ, ແຕ່ສ່ວນຫຼາຍມັກຈະເກີດກັບຊ່ວງອາຍ 20-30 ປີ. ໂລກ ຄວາມຜິດປົກກະຕິສ່ວນໃຫຍ່ຈະເລີ່ມພັດທະນາມາຈາກຊ່ວງໄວໜຸ່ມທີ່ມີການຄຽດ ແລະ ວິຕົກກັງວົນສູງ, ດັ່ງນັ້ນ ຍິ່ງໃນຊ່ວງໄວໜຸ່ມປະສົບຄວາມກັງວົນຫຼາຍເທົ່າໃດ ກໍ່ຍີ່ງມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ກັບການເກີດພາວະຊຶມເສົ້າຫຼາຍຂື້ນເທົ່ານັ້ນ.

    4) ສາເຫດຂອງການເປັນໂລກຊືມເສົ້າ:

      ປັດໄຈທາງດ້ານຮ່າງກາຍ 

• ກໍາມະພັນ
• ການເຮັດວຽກຂອງສະໝອງບາງສ່ວນທີ່ຜິດປົກກະຕິ ແລະ ມີລະດັບຂອງສານເຄມີບໍ່ສົມດູນກັນ (ສານສື່ປະສາດ). 

     ປັດໄຈທາງດ້ານຈິດໃຈ 

• ເກີດຈາກປະສົບການຂອງສິ່ງແວດລ້ອມ. 
•  ລັກສະນະນິໄສຂອງຜູ້ທີ່ເປັນພາວະຊຶມເສົ້າ ແລະ ເຫດການຄວາມຄຽດໃນຊີວິດປະຈໍາວັນ. 
•  ການກະທົບກະເທືອນທາງຈິດໃຈຢ່າງຮຸນແຮງ.
•  ສະພາວະຄວາມກົດດັນຕ່າງໆ. 

     ອາການຂອງພາວະຊຶມເສົ້າ 

•  ເກັບຕົວ, ແຍກຕົວອອກຈາກສັງຄົມ, ໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ຄອບຄົວ. 
•  ຮູ້ສຶກເສົ້າ, ທໍ້ແທ້ ແລະ ໝົດຫວັງ. 
•  ຮູ້ສຶກວ່າຕົວເອງບໍ່ມີຄ່າ. 
•  ຮູ້ສຶກຜິດ ແລະ ໂທດຕົວເອງຕະຫຼອດເວລາ. 
•  ຂາດຄວາມສົນໃຈ ຫຼື ຄວາມມ່ວນຊື່ນໃນການເຮັດກິດຈະກໍາຕ່າງໆ. 
•  ຮູ້ສຶກເມື່ອຍຕະຫຼອດເວລາ.
• ຂາດສະມາທິ.
• ເບື່ອອາຫານງ່າຍ ຫຼື ຢາກກິນອາຫານຫຼາຍຂື້ນ.
• ນອນບໍ່ຫຼັບ, ນອນໜ້ອຍກວ່າປົກກະຕິ ຫຼື ນອນຫຼາຍກວ່າປົກກະຕິ.
• ມີບັນຫາໃນການເຮັດວຽກ ແລະ ການໃຊ້ຊີວິດໃນສັງຄົມ.
• ມີຄວາມຄິດ ແລະ ພະຍາຍາມຂ້າຕົວເອງຕາຍ

     ວິທີຮັກສາດ້ວຍຕົນເອງ 

•  ນັ່ງສະມາທິ 
•  ອອກກໍາລັງກາຍ 
•  ຫາກຸ່ມໝູ່ທີ່ສາມາດໄວ້ວາງໃຈໄດ້ 
•  ຫາວຽກໃຫ້ຕົວເອງເຮັດເຊັ່ນ: ເຕະບານ, ຫຼີ້ນດົນຕີ 
•  ຮັບການຮັກສາຈາກຜູ້ຊ່ຽວຊານສະເພາະດ້ານ 
•  ຈົ່ງຮັກຕົວເອງໃຫ້ຫຼາຍໆ

     ຄວາມແຕກຕ່າງລະຫວ່າງຄວາມຄຽດ ແລະ ຄວາມກົດດັນ: ໃນໜັງສືຂອງ Performing Under Pressure ຂອງ Hendrie Weisingger ໄດ້ອະທິບາຍໄວ້ວ່າ: ຄວາມຄຽດທີ່ເກີດຂຶ້ນກັບມະນຸດ ກໍມາຈາກການທີ່ເຮົາຕົກຢູ່ໃນສະພາວະທີ່ມີຄວາມຕ້ອງການ (Demand) ຫຼາຍກວ່າສິ່ງທີ່ເຮົາມີ ຫຼື ສິ່ງທີ່ເຮົາເຮັດໄດ້ (Supply) ເຊັ່ນ: ຈໍານວນວຽກທີ່ຫຼາຍກວ່າເວລາທີ່ເຮົາມີ, ເຮົາມີສິ່ງທີ່ຈໍາເປັນຕ້ອງໃຊ້ ຕ້ອງຊື້ຫຼາຍກວ່າເງິນທີ່ເຮົາມີ ໆລໆ ແລະ  ມັນຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ສຶກອຶດອັດເນື່ອງຈາກເຮົາບໍ່ສາມາດເຮັດໄດ້ໝົດທຸກຢ່າງແລ້ວກໍ່ເລີຍເກີດເປັນຄວາມຄຽດຂຶ້ນມາ.

    ຄວາມກົດດັນ ແມ່ນສະພາວະທີ່ບັງຄັບໃຫ້ບຸກຄົນຕ້ອງໄດ້ເຮັດສິ່ງໃດໜື່ງ ໂດຍມີຜົນຕໍ່ການປັບຕົວ ແລະ ການສະແດງພຶດຕິກໍາຂອງບຸກຄົນ ເຊິ່ງສາເຫດຂອງຄວາມກົດດັນນັ້ນມາຈາກຕົວບຸກຄົນ ຫຼື ສິ່ງໆຕ່າງໆ ໃນສັງຄົມເຊັ່ນ: ຄວາມຄາດຫວັງ, ອຸດົມການຂອງບຸກຄົນ, ຄົນໃນຄອບຄົວ ແລະ ຄວາມສໍາພັນກັບບຸກຄົນອື່ນໆ. ຄວາມກົດດັນສ່ວນໃຫຍ່ອາດຈະບໍ່ມາຈາກຄົນອື່ນ ແຕ່ມັນມັກຈະເກີດຂຶ້ນຍ້ອນຕົວເຈົ້າເອງ, ດ້ວຍພັນທະບົດບາດ​ຂອງ​ສັງຄົມ​ຕ່າງໆອາດເຮັດໃຫ້ທ່ານກັງວົນ ແລະ ຢ້ານວ່າມັນຈະບໍ່ປະຕິບັດບໍ່ໄດ້ດີ ຫຼື ລົ້ມເຫຼວ, ຕ້ອງເປັນລູກທີ່ດີຂອງພໍ່ແມ່ ຕ້ອງເປັນ​ອ້າຍ-ເອື້ອຍ​ນ້ອງ​ທີ່ສາມາດເບິ່ງແຍງ​ດູ​ແລ​ນ້ອງ​ໄດ້, ຕ້ອງເປັນຄູ່ຜົວເມຍທີ່ຮັກກັນ ແລະ ເປັນຫົວຫນ້າທີມງານຢູ່ໃນຫ້ອງການ ຄວາມຈໍາເປັນທັງຫມົດຂອງເວລາ, ເງິນແລະຄວາມຮັບຜິດຊອບທີ່ຕ້ອງເພີ່ມຂຶ້ນທຸກໆມື້ ອາດ​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ເຈົ້າ​ກົດ​ດັນ​ຕົວ​ເອງ​ຈົນ​ບໍ່​ຮູ້! ແຕ່ພວກເຮົາມີວິທີການທີ່ດີ ໃຫ້ທ່ານລອງເບິ່ງ, ດັ່ງນັ້ນທ່ານສາມາດຈັດການກັບມັນແລະ ກ້າວໄປຂ້າງຫນ້າດ້ວຍຄວາມຫມັ້ນໃຈ.

   7 ວິທີຮັບມືກັບຄວາມກົດດັນໃນຊີວິດ:

      1.ຮູ້ຈັກຕົນເອງເມື່ອຮູ້ສຶກຖືກກົດດັນ: ເຮັດວຽກໜັກແລ້ວຮູ້ສຶກເຈັບປະສາດ, ຫາຍໃຈໄວ, ວິນຫົວ, ຮ້ອນ ແລະ ຢາກຮ້າຍ! ຫຼາຍຄົນມັກຈະຮູ້ສຶກຖືກກົດດັນໂດຍບໍ່ຮູ້ຕົວ ແຕ່ຈົ່ງຮູ້ວ່າຖ້າທ່ານເກີດອາການເຫຼົ່ານີ້ ເຈົ້າຢູ່ພາຍໃຕ້ຄວາມກົດດັນ. ນອກຈາກນັ້ນ, ຖ້າທ່ານບໍ່ຮີບຮ້ອນແກ້ໄຂມັນ ອາດຈະມີຜົນກະທົບທາງລົບຕໍ່ເຈົ້າເຊັ່ນ: ເຈັບເລື້ອຍໆ, ເຈັບ, ທ້ອງຜູກ, ເຮັດວຽກບໍ່ໄດ້ເຕັມທີ່, ກິນຫຼາຍ ຫຼື ໜ້ອຍເກີນໄປ ຄວາມຕ້ອງການທາງເພດຫຼຸດລົງ.

      2. ຮູ້ແຫຼ່ງທີ່ມາຂອງຄວາມກົດດັນ: ເມື່ອເຈົ້າຮູ້ວ່າເຈົ້າຮູ້ສຶກຖືກກົດດັນ ຕໍ່ໄປແມ່ນການກໍານົດແຫຼ່ງຂອງຄວາມກົດດັນນີ້ ເພາະ​ຮູ້​ວ່າ, ເຮົາ​ອາດ​ຈະ​ປ່ຽນ​ສິ່ງ​ເຫຼົ່າ​ນີ້​ໃຫ້​ເປັນ​ທາງ​ບວກ ສາເຫດອາດຈະເປັນວຽກຂອງເຈົ້າທີ່ເຈົ້າຫາກໍ່ສົ່ງເຈົ້າຂອງເຈົ້າແຕ່ວ່າມັນຖືກປັບປຸງໃຫມ່ ຫຼື ມັນອາດຈະເກີດຈາກຕົວເອງທີ່ຢາກເປັນຄົນທີ່ສົມບູນແບບ ຢ່າປ່ອຍໃຫ້ເລື່ອງເລັກໆນ້ອຍໆຜິດພາດໄປ.

      3. ຊອກຫາວິທີແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ເຈົ້າສາມາດຄວບຄຸມໄດ້: ທ່ານ​ຈໍາ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ຈໍາ​ແນກບັນຫາທີ່​ "ສາມາດແກ້ໄຂໄດ້" ແລະ ສິ່ງທີ່ "ບໍ່ສາມາດແກ້ໄຂໄດ້" ເພື່ອເລີ່ມຕົ້ນຈົດບັນທຶກລາຍຊື່ຂອງບັນຫາທີ່ທ່ານສາມາດແກ້ໄຂ ແລະ ຈັດການກັບພວກມັນເລົ່ານັ້ນ, ໂດຍການສ້າງທາງເລືອກທີ່ມີຢູ່ເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາແຕ່ລະຄົນ ວາງແຜນຢ່າງລະມັດລະວັງ ແລະ ປະເມີນຕົວເອງວ່າເຈົ້າພໍໃຈກັບມັນແລ້ວບໍ່ ຖ້າບໍ່ແມ່ນໃຫ້ກັບຄືນໄປຫາທາງເລືອກ ແລະ ວາງແຜນທີ່ດີອີກເທື່ອຫນຶ່ງ.

      4. ຈັດລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນຂອງວຽກງານ: ຫຼາຍຄົນມັກຄິດ ວຽກງານຫຼາຍທີ່ທ່ານສາມາດເຮັດໄດ້, ທີ່ດີກວ່າ ແຕ່ນັ້ນຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາຮູ້ສຶກຖືກກົດດັນໄດ້ງ່າຍ. ວິທີທີ່ງ່າຍທີ່ຈະຈັດການກັບຕົວທ່ານເອງ ແມ່ນເພື່ອຈັດລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນຂອງວຽກງານ ຫຼື ກິດຈະກໍາ ສິ່ງທີ່ຄວນເຮັດກ່ອນ ແລະ ຍ່ອຍເປັນຂັ້ນຕອນນ້ອຍໆ ນອກ​ຈາກ​ການ​ຊ່ວຍ​ເຮັດ​ໃຫ້​ມີ​ການ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ຂຶ້ນ​, ມັນ​ຍັງ​ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ພວກ​ເຮົາ​ບໍ່​ເຮັດ​ວຽກ​ເກີນ​ໄປ​.

      5. ຮຽນຮູ້ການມອບໝາຍໜ້າທີ່ໃຫ້ຜູ້ອື່ນ: ຜູ້​ທີ່​ຖືກ​ກົດ​ດັນ​ງ່າຍ​ມີ​ແນວ​ໂນ້ມ​ທີ່​ຈະ​ເປັນ​ຄົນ​ທີ່​ສົມບູນ​ແບບ ແລະ​ ມີ​ແນວ​ໂນ້ມ​ທີ່​ຈະ​ເອົາ​ວຽກ​ງານ​ທັງ​ໝົດ​ໄວ້​ເທິງ​ຫົວ ພະຍາຍາມຄວບຄຸມທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ ລອງມອບວຽກນ້ອຍໆໃນຕາຕະລາງເວລາຂອງເຈົ້າໃຫ້ກັບຄົນທີ່ມີຄວາມພ້ອມ ໂດຍບອກລາຍລະອຽດທີ່ທ່ານຕ້ອງການຢ່າງຈະແຈ້ງ ການ​ມອບ​ໝາຍ​ວຽກ​ງານ​ໃຫ້​ຄົນ​ອື່ນ​ ຊ່ວຍໃຫ້ທ່ານສາມາດເຮັດວຽກໄດ້ດີ ເຖິງແມ່ນວ່າພາຍໃຕ້ເງື່ອນໄຂຄວາມກົດດັນສູງ ໂດຍບໍ່ມີການສູນເສຍມາດຕະຖານຂອງຕົນເອງ.

      6. ລອງເວົ້າວ່າ “ບໍ່”: ຊີວິດ​ຂອງ​ຄົນ​ບາງ​ຄົນ​ຂຶ້ນ​ກັບ​ການ​ຄິດ​ເຖິງ​ຄົນ​ອື່ນ​ຫຼາຍ​ຈົນ​ບໍ່​ສາມາດ​ເອົາ​ມັນ​ໄດ້​ອີກ ມັນເປັນນິໄສທີ່ເຈົ້າບໍ່ສາມາດປະຕິເສດໃຜໄດ້ ແລະ ເຈົ້າຈະກົດດັນຕົນເອງໂດຍບໍ່ຮູ້ຕົວ ດັ່ງນັ້ນພວກເຮົາຕ້ອງການໃຫ້ທ່ານພະຍາຍາມປະຕິເສດຄົນອື່ນ ເຈົ້າອາດຈະຄິດວ່າການເວົ້າ “ບໍ່” ຕັດໂອກາດ ຫຼື ອະນາຄົດຂອງຊີວິດຂອງເຈົ້າ, ແຕ່ຄວາມຈິງແລ້ວການປະຕິເສດແມ່ນການຊ່ວຍເຫຼືອທີ່ດີໃນການຈັດລໍາດັບຄວາມສໍາຄັນຂອງໂອກາດ ເພື່ອ​ໃຫ້​ທ່ານ​ສາ​ມາດ​ໃຊ້​ເວ​ລາ​ ແລະ​ ທັກ​ສະ​ຂອງ​ທ່ານ​ປະ​ສິດ​ທິ​ຜົນ​ ວິ​ທີ​ການ​ທີ່​ຈະ​ຖາມ​ຕົວ​ທ່ານ​ເອງ​, "ຂ້ອຍຢາກເຮັດມັນແທ້ໆບໍ? ມັນສໍາຄັນຕໍ່ເປົ້າຫມາຍຂອງຂ້ອຍບໍ?" ຂ້ອຍເວົ້າວ່າ "ແມ່ນ" ໂດຍຄວາມຮູ້ສຶກຜິດ ຫຼື ອອກຈາກຫນ້າທີ່ບໍ? ລອງຕອບຄຳຖາມຂອງເຈົ້າເອງ ແລະ ລອງເວົ້າວ່າ "ບໍ່".

      7. ຢຸດຕິຕຽນ ແລະ ຈົ່ມຕົວເອງ: ການເວົ້າທີ່ບໍ່ດີກັບຕົວເອງສາມາດນໍາໄປສູ່ຄວາມຄຽດແຄ້ນ ແລະ ໃນທີ່ສຸດກໍກາຍເປັນຄວາມຜິດຫວັງ ຢຸດສຽງຢູ່ໃນຫົວຂອງເຈົ້າ ແລະ ເຮັດໃຫ້ມັນເປັນພະລັງງານໃນທາງບວກທີ່ດີກວ່າ ໂດຍໃຫ້ບັນທຶກແຕ່ລະມື້ ເຈົ້າວິພາກວິຈານຕົນເອງເພື່ອຫຍັງ? ຕົວຢ່າງ, ຂ້ອຍໂຊກບໍ່ດີທີ່ບໍ່ສາມາດເຮັດສິ່ງນີ້ໄດ້. ສະນັ້ນ ເປັນຫຍັງເຈົ້າຈຶ່ງຄິດແນວນີ້? ຈາກນັ້ນລອງນຶກພາບວ່າມີໝູ່ຄົນໜຶ່ງຖາມຄວາມຄິດເຫັນຂອງເຈົ້າໃນແບບດຽວກັນ ເຈົ້າຈະແນະນຳລາວແນວໃດ? ເຈົ້າຈະແກ້ໄຂສິ່ງທີ່ລາວຄິດບໍ? ຫຼື ຈະບອກຈຸດແຂງຂອງລາວໃນລາວໃຫ້ລາວຮູ້ ພະຍາຍາມປະຕິບັດນີ້ກັບຕົວທ່ານເອງ, ມັນຈະຊ່ວຍໃຫ້ immense.

• ຄຸນຄ່າແມ່ນສິ່ງທີ່ເຮົາເຊື່ອໝັ້ນ ມັນເປັນຄວາມເຊື່ອຖື ແລະ ການປະພຶດທີ່ເຮົາໃຫ້ຄວາມສຳຄັນແກ່ມັນ ແຕ່ລະຄົນສາມາດພັດທະນາຄຸນຄ່າຂອງຕົນເອງມາຈາກຫຼາຍໆບ່ອນເຊັ່ນ: ຄອບຄົວ, ວັດທະນະທຳ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ການສຶກສາ, ໝູ່ເພື່ອນ, ສາດສະໜາ, ສັງຄົມ ແລະ ຕົນເອງ.

ເປັນຫຍັງຈຶ່ງຕ້ອງຮູ້ຄຸນຄ່າຂອງຕົນເອງ ກໍ່ຍ້ອນວ່າຄຸນຄ່າແມ່ນສິ່ງທີ່ເຮົາປະຕິບັດ ໝາຍເຖິງຄວາມສາມາດຂອງຕົນເອງ ທີ່ໄດ້ເຮັດສຳເລັດ ແຕ່ສິ່ງທີ່ສຳຄັນຖ້າເຮົາວາງຄຸນຄ່າຂອງເຮົາໄວ້ສູງເກີນໄປ ກໍ່ອາດຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາບໍ່ມີຄວາມສຸກ.

• ສັກສີ:​ ແມ່ນຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ເຮົາມີຕໍ່ໂຕເຮົາເອງ ແລະ ແມ່ນການທີ່ເຮົາຮັບຮູ້ໂລກອ້ອມຂ້າງ, ຖ້າເຮົາມີ “ສັກສີສູງ” ເຮົາຈະມີຄວາມຮູ້ສຶກດີໃນໂຕຂອງເຮົາເອງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນໂຕເອງ. ແລະ ຖ້າເຮົາມີ “ສັກສີຕໍ່າ”ເຮົາຈະບໍ່ມີຄວາມຮູ້ສຶກດີນຳຕົນເອງ ແລະ ເຮົາຈະບໍ່ມີຄວາມພູມໃຈໃນຕົນເອງ ການປະຕິບັດວຽກງານກໍ່ຈະບໍ່ໄດ້ຮັບຜົນດີເທົ່າທີ່ຄວນ ເພາະເຮົາຈະຮູ້ສຶກວ່າຕົນເອງບໍ່ມີຄວາມສາມາດ.